Sepsa

Sepsa jest stanem zagrożenia życia, który opisuje ogólnoustrojową odpowiedź immunologiczną organizmu na zakażenie, mogącą prowadzić do zaburzeń funkcji narządów oraz śmierci. Objawy sepsy mogą być niespecyficzne, co często powoduje opóźnienie diagnozy, a to z kolei prowadzi do niezadowalających wyników leczenia pacjenta. Niezdiagnozowana sepsa może rozwinąć się we wstrząs septyczny – dramatyczny spadek ciśnienia krwi, który może doprowadzić do zaburzenia funkcji narządów i śmierci. Pomimo znaczących postępów w zrozumieniu patofizjologii tego zespołu klinicznego i postępowania z pacjentem, sepsa nadal stanowi jedną z głównych przyczyn zachorowalności i śmiertelności u pacjentów w stanie ciężkim.2 Sepsa jest poważnym zagrożeniem dla opieki zdrowotnej na skalę globalną, wiążącym się z wysokim obciążeniem chorobowym, w tym wysokimi kosztami ekonomicznymi i skutkami dla zdrowia. Co roku na świecie odnotowuje się 49 milionów przypadków sepsy, a jej wpływ na życie ludzi i systemy opieki zdrowotnej jest ogromny.2

Sepsa i wstrząs septyczny mają wiele czynników przyczynowych, z których niektóre są bardziej prominentne niż inne. Najczęstszymi czynnikami przyczyniającymi się do rozwoju sepsy i zgonów z nią związanych są:

• Infekcje dolnych dróg oddechowych, takie jak zapalenie płuc często stanowią punkt wyjścia dla sepsy. Płuca, które są niezbędne do utlenowania organizmu, są podatne na inwazję drobnoustrojów zdolnych do wywołania odpowiedzi septycznej.

• Infekcje układu krwionośnego (takie jak Staphylococcus aureus, malaria, dur brzuszny i

  paratyfus): patogeny, które przemieszczają się drogą układu krążenia, zwiększają ryzyko

  zakażenia.

• Infekcje matczyno-noworodkowe: okres noworodkowy, w ciągu pierwszych czterech tygodni życia, stanowi sytuację wysokiego ryzyka zakażeń. Sepsa noworodków, która pojawia się jako infekcja układu krwionośnego, wymaga czujnego monitorowania i szybkiej interwencji w celu uniknięcia poważnych konsekwencji.

• Infekcje dróg moczowych: mogą zwiększać ryzyko sepsy, zwłaszcza gdy pozostają nieleczone, dlatego kluczowe jest jak najszybsze postawienie diagnozy.

• Infekcje przewodu pokarmowego/biegunki: zakażenie przewodu pokarmowego,

  zasiedlonego przez ekosystemy mikroorganizmów, może prowadzić do ciężkiej sepsy i wstrząsu septycznego, jeśli nie zostanie zdiagnozowane i leczone.

1. Infekcje dolnych dróg oddechowych (np. zapalenie płuc)

2. Infekcje układu krwionośnego (w tym Staphylococcus aureus, malaria, dur brzuszny i paratyfus)

3. Infekcje matczyno-noworodkowe, zakażenie układu moczowego

4. Zakażenia przewodu pokarmowego/biegunki

• Wysokie tętno lub słaby puls

• Splątanie lub dezorientacja

• Skrajny ból lub dyskomfort

• Gorączka, dreszcze lub uczucie zimna

• Duszność

• Wilgotna lub spocona skóra

Sepsa najczęściej rozwija się u pacjentów z obniżoną odpornością, u dzieci, osób w podeszłym wieku oraz u tych, którzy mają wszczepione urządzenie medyczne lub założony cewnik. Wzrost wskaźników zapadalności na sepsę wynika z rosnącej populacji osób starszych, dłuższego przeżycia osób z chorobami przewlekłymi (takimi jak nowotwory), postępującego rozwoju technologii medycznych (który obejmuje częstsze stosowanie inwazyjnych urządzeń medycznych) oraz powszechnego stosowania antybiotyków.3

Sepsa u noworodka jest zakażeniem krwiobiegu w ciągu pierwszych czterech tygodni życia, prowadzi do wysokiej zachorowalności i śmiertelności. Początkowo objawy sepsy u noworodka mogą być subtelne, ale mogą szybko postępować i prowadzić do niewydolności wielonarządowej. Wczesne wykrycie i szybka interwencja są niezbędne, aby zapobiec poważnym i zagrażającym życiu powikłaniom.

Pierwsze 28 dni życia (okres noworodkowy) to najbardziej krytyczny czas dla przeżycia dziecka. Co roku około 2,5 miliona noworodków umiera w pierwszym miesiącu życia, co stanowi niemal połowę wszystkich zgonów dzieci poniżej 5 roku życia. Szacuje się, że w 2018 roku globalnie wystąpiło około 375 000 zgonów noworodków z powodu sepsy, co stanowiło 15% wszystkich zgonów, czyniąc sepsę jedną z głównych przyczyn zgonów w tej grupie wiekowej.5

Rokowanie w przypadku sepsy u noworodka zależy od wczesnego rozpoznania i odpowiedniego leczenia, chociaż objawy przedmiotowe i podmiotowe są często niespecyficzne i mogą pokrywać się z innymi poważnymi schorzeniami, takimi jak zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i zapalenie płuc. Objawami klinicznymi mogą być: trudności w oddychaniu i sinica, bezdech, problemy z karmieniem, letarg lub drażliwość oraz słaba perfuzja.

Skuteczna profilaktyka sepsy i wstrząsu septycznego jest możliwa.

Możesz podjąć następujące kroki, aby zmniejszyć ryzyko jej wystąpienia:

Szybka diagnoza i leczenie są niezwykle ważne przy rozpoznawaniu i leczeniu sepsy. Bez względu na to, czy objawy występują w domu czy w środowisku klinicznym, natychmiastowe działanie może stanowić różnicę między życiem, a śmiercią. Choć ciężka sepsa może być śmiertelna, dzięki szybkiemu leczeniu wiele osób całkowicie dochodzi do zdrowia i powraca do normalnego życia.

Piśmiennictwo

1. Rudd KE, et al. Lancet. 2020;395(10219):200-211

2. Gyawali, B.; Ramakrishna, K.; Dhamoon, AS. (2019). Sepsis: The evolution in definition, pathophysiology, and management. SAGE Open Med.

3. https:/www.global-sepsis-alliance.org/sepsis

4. https://www.roche.com/media/releases/med-cor-2023-10-18b

5. Fleischmann-Struzek, C., Goldfarb, D. M., Schlattmann, P., Schlapbach, L. J., & Reinhart, K. (2018). The global burden of pediatric and neonatal sepsis: a systematic review. The Lancet Respiratory Medicine, 6(3), 223-230.

MC-PL-01116