Emicizumab w dwóch badaniach fazy III w różnych grupach wiekowych wykazał przewagę pod względem skuteczności nad lekami omijającymi
Podawanie leku emicizumab drogą podskórną raz na tydzień, może istotnie poprawić jakość życia pacjentów chorych na hemofilię typu A.
Firma Roche ogłosiła, że Komitet ds. Produktów Leczniczych Stosowanych u Ludzi (CHMP) Unii Europejskiej wydał pozytywną opinię na temat stosowania emicizumabu w rutynowej profilaktyce epizodów krwawienia u osób z hemofilią A powikłaną inhibitorem czynnika VIII, we wszystkich grupach wiekowych. Niemal u co trzeciej osoby z ciężką hemofilią typu A mogą pojawić się inhibitory leków stosowanych w substytucji czynnika VIII, co skutkuje zwiększonym ryzykiem zagrażających życiu krwawień lub nawracających epizodów krwawienia, które mogą spowodować długotrwałe uszkodzenia stawów1. Pozwolenie na dopuszczenie do obrotu emicizumabu było rozpatrywane w trybie przyspieszonym, zarezerwowanym dla leków, które w ocenie CHMP stanowią ważną innowację w leczeniu i mają istotne znaczenie dla zdrowia publicznego. Pozytywna rekomendacja CHMP pozwala w najbliższej przyszłości oczekiwać ostatecznej decyzji Komisji Europejskiej dopuszczającej emicizumab do obrotu.
– U wielu osób z hemofilią typu A rozwijają się inhibitory przeciwko czynnikowi krzepnięcia VIII, które w znacznym stopniu utrudniają leczenie i profilaktykę występujących u nich krwawień oraz negatywnie wpływają na jakość życia – stwierdził Brian O’Mahony, Prezes Irlandzkiego Stowarzyszenia Chorych na Hemofilię oraz Europejskiego Konsorcjum Hemofilii. –
Od ponad 20 lat nie wprowadzono do lecznictwa żadnego nowego leku dla chorych na hemofilię A powikłaną inhibitorami czynnika krzepnięcia VIII, w związku z czym istnieje pilne zapotrzebowanie na innowacyjne metody leczenia, które pozwoliłyby na opanowanie krwawień i ograniczyłyby niekorzystny wpływ choroby na jakość życia.
– Pozytywna opinia CHMP to istotny krok na drodze do udostępnienia nowego leczenia europejskim pacjentom
z hemofilią A powikłaną inhibitorem czynnika VIII – powiedziała doktor Sandra Horning, Dyrektor Medyczny
w firmie Roche i kierownik pionu Globalnego Rozwoju Produktów. – Wykazano, że emicizumab skutecznie zmniejsza częstość występowania krwawień w porównaniu z obecnie dostępnymi lekami, a ponieważ jest podawany raz w tygodniu we wstrzyknięciach podskórnych, może również znacząco zmniejszyć uciążliwość dawkowania leków, co ma istotne znaczenie zwłaszcza dla małych dzieci z hemofilią A powikłaną inhibitorem oraz ich rodzin.
Rekomendacja CHMP opiera się na wynikach dwóch kluczowych badań klinicznych fazy III z udziałem chorych na hemofilię A powikłaną inhibitorem – HAVEN 1 i HAVEN 2.
W badaniu HAVEN 1 obejmującym pacjentów dorosłych i nastoletnich (12 lat lub starszych) z hemofilią A powikłaną inhibitorem profilaktyka z użyciem emicizumabu doprowadziła do istotnego statystycznie zmniejszenia częstości występowania wymagających leczenia krwawień o 87% w porównaniu z brakiem profilaktyki. Jak wykazała pierwsza tego typu analiza porównująca dane poszczególnych pacjentów zebranych w badaniu nieinterwencyjnym przed włączeniem pacjentów do badania, profilaktyka z użyciem emicizumabu doprowadziła do istotnego statystycznie zmniejszenia częstości występowania leczonych krwawień o 79% w porównaniu z wcześniejszym profilaktycznym stosowaniem leku omijającego.
W analizie pośredniej wyników badania HAVEN 2 u dzieci w wieku poniżej 12 lat z hemofilią A powikłanej inhibitorem stwierdzono, że u 87% dzieci, u których zastosowano profilaktycznie produkt emicizumab, nie wystąpiło ani jedno krwawienie wymagające leczenia. Zgodnie z analizą porównawczą danych 13 dzieci, które uczestniczyły w NIS, profilaktyczne podawanie produktu emicizumab doprowadziło do zmniejszenia częstości występowania leczonych krwawień o 99% w porównaniu z wcześniejszym leczeniem BPA.
W oparciu o te same dane amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków (FDA), dopuściła w dniu 16 listopada
2017 r. emicizumab do stosowania w rutynowej profilaktyce mającej na celu zapobieganie epizodom krwawienia lub zmniejszenie ich częstości u dorosłych i dzieci chorych na hemofilię A powikłaną inhibitorami czynnika krzepnięcia VIII. We wrześniu 2015 r. emicizumab został poddany ponownej analizie przez FDA w ramach tzw. oceny priorytetowej, w wyniku której uzyskał on status terapii przełomowej u pacjentów z hemofilią A powikłaną inhibitorem w wieku od 12 lat wzwyż.
W grudniu 2017 r. podczas dorocznego zjazdu Amerykańskiego Towarzystwa Hematologicznego (ASH) przedstawiono zaktualizowane wyniki analizy danych z badań HAVEN 1 i HAVEN 2, z których wynika, że po dłuższym okresie obserwacji emicizumab nadal powoduje istotne zmniejszanie częstości krwawień u osób z hemofilią A powikłaną inhibitorem.
Emicizumab jest biswoistym przeciwciałem skierowanym przeciwko czynnikowi IXa i czynnikowi X. Powoduje ono łączenie czynnika IXa z czynnikiem X, białek koniecznych do aktywacji naturalnej kaskady krzepnięcia i przywraca prawidłowy proces krzepnięcia krwi u chorych na hemofilię A. Stosowanie emicizumabu jest leczeniem profilaktycznym (zapobiegawczym). Lek w postaci gotowego roztworu można podawać w zastrzyku pod skórę (podskórnie) raz na tydzień. W ramach programu badań klinicznych prowadzona jest obecnie ocena bezpieczeństwa i skuteczności stosowania emicizumabu, a także jego potencjału w przezwyciężaniu aktualnych problemów w postępowaniu terapeutycznym: krótkotrwałego działania istniejących leków, powstawania inhibitorów czynnika VIII i konieczności częstego uzyskiwania dostępu dożylnego. Emicizumab został opracowany przez firmę Chugai Pharmaceutical Co., Ltd. i jest poddawany pracom rozwojowym prowadzonym wspólnie przez firmy Chugai, Roche i Genentech. Lek został dopuszczony do obrotu w Stanach Zjednoczonych pod nazwą Hemlibra (emicizumab-kxwh) do stosowania u osób z hemofilią A powikłaną obecnością inhibitorów czynnika krzepnięcia VIII, przy czym przyrostek „kxwh” dodano zgodnie z wytyczną dla branży dotyczącą nazewnictwa generycznych produktów biologicznych (ang. Nonproprietary Naming of Biological Products Guidance for Industry), wydaną przez amerykańską Agencję ds. Żywności i Leków.
Hemofilia A jest poważnym dziedzicznym schorzeniem powodującym zaburzenia krzepnięcia krwi, co prowadzi do samoistnych i często trudno do opanowania krwawień. Cierpi na nią około 320 tysięcy osób na całym świecie2,3; u 50-60% z nich choroba ma postać ciężką4. U chorych na hemofilię A białko układu krzepnięcia zwane czynnikiem VIII albo zupełnie nie występuje, albo jest go za mało. Gdy dojdzie do krwawienia u osoby zdrowej, czynnik VIII łączy ze sobą czynniki krzepnięcia IXa i X, co stanowi krytyczny etap w tworzeniu się skrzepu krwi pomagającego w zatrzymaniu krwawienia. W zależności od ciężkości schorzenia u chorych na hemofilię typu A występuje zwiększone ryzyko krwawień, w szczególności do stawów lub mięśni2. Krwawienia te mogą stanowić istotny problem zdrowotny, ponieważ często powodują ból i mogą prowadzić do przewlekłych obrzęków, deformacji, zmniejszenia ruchomości i długotrwałych uszkodzeń stawów5. Ciężkim powikłaniem leczenia jest rozwój inhibitorów skierowanych przeciwko lekom stosowanym w substytucji czynnika VIII6. Inhibitory to przeciwciała wytwarzane przez układ immunologiczny organizmu, które wiążą się z podawanym czynnikiem VIII, blokując jego działanie7, co utrudnia, a nawet uniemożliwia, uzyskanie stężenia czynnika VIII wystarczającego do opanowania krwawienia.
Piśmiennictwo
European Haemophilia Consortium [Internet; cytowane w styczniu 2018 r.]. Dostępne w Internecie:
WFH. Guidelines for the management of haemophilia. 2012 [Internet; cytowane w grudniu 2017 r.]. Dostępne w Internecie:
Berntorp E, Shapiro AD. Modern haemophilia care. The Lancet 2012; 370:1447-1456.
Marder VJ i wsp. Hemostasis and Thrombosis. Basic Principles and Clinical Practice. wyd. 6, 2013 r. Milwakee, Wisconsin. Lippincott Williams and Wilkin.
Franchini M, Mannucci PM. Haemophilia A in the third millennium. Blood Rev 2013; 179-84.
Gomez K i wsp. Key issues in inhibitor management in patients with haemophilia. Blood Transfus. 2014; 12:s319–s329.
Whelan SF i wsp. Distinct characteristics of antibody responses against factor VIII in healthy individuals and in different cohorts of haemophilia A patients. Blood 2013; 121: 1039-48